Verhalenhoedster Ann-elise Lietaert

Foto: Zorgzame Stem & verhalenhoedster Ann-elise Lietaert

Ann-elise kiest het mooiste

Kies niet het makkelijkste, wel het mooiste.

Dit is de boodschap die Ann-elise in mijn gastenboek zorgvuldig neerpent. Ik kan het helemaal voelen in dit Huis-vol-Verhalen, het nieuwste project van Ann-elise. Ze ontvangt me met een stralende glimlach en leidt me naar een woonkamer waar de tafel gedekt is met allerlei heerlijkheden zoals krokante broodjes, knapperige sla en een pittige Afghaanse wortelsalade waarvan ik wijselijk maar eenmaal opschep. De kaarsjes branden, het licht is gedempt, de porseleinen borden pronken met nostalgische bloemmotieven en de kristallen glazen zijn goed gevuld met vers geperst appelsap. Deze uitnodigende feesttafel in een sfeervolle Ieperse beluikwoning bewijst dat het mooiste hier geen holle slogan is.

Ann-elise klikt

Ann-elise is voor mij geen volslagen onbekende. Ik leerde haar kennen in de wekelijkse schrijfles op donderdagavond aan de Stedelijke Academie voor Podiumkunsten te Roeselare. Ik hoorde dat ze fotografe was en haalde haar naam door dokter Google. Een fotografe? Dat was het juiste woord niet. Op haar site vond ik een betere omschrijving: Ann-elise is een verhalenverteller en dat doet ze niet enkel met woorden maar ook met beelden. Ik boekte meteen een reportage als verjaardagscadeautje voor mezelf. Zou ze erin slagen om mijn verhaal, dat van een nieuw samengesteld gezin met twee pubers en een peuter, in beeld vast te leggen? 

We spraken af in het Kasteeldomein van Zonnebeke. Een zaterdagmorgen, begin oktober, alle kinderen netjes uitgedost in bijpassende outfits. Een ritje van twintig minuten waarin de peuter zijn fles melk door de auto kegelde en de pubers smeekten dat het toch geen cringe gedoe ging worden. Ik had al spijt nog voor we begonnen. We parkeerden de auto, stapten uit en voelden de uitbundige herfstzon die meteen de zenuwen een beetje kalmeerde. De truien mochten in de auto blijven en de hoop groeide bij mij dat er misschien één bruikbare foto uit de reportage zou komen. Ik had namelijk een grote wens: maak je alstublieft een foto van ons alle vijf samen? "Welke beelden wil je nog?", vroeg Ann-elise. Ik moest even nadenken. Eén gezinsfoto waarbij iedereen met open ogen niet al te kwaad of ongeïnteresseerd naar de fotograaf kijkt, zou al heel wat zijn dacht ik. Stel je voor: een echte foto van een echte fotografe waar ikzelf ook aanwezig zou mogen zijn in beeld! Alle foto's die ik had van mijn gezin waren wazige selfies waarop ik een gigantische lange arm en veel te groot hoofd had en waarbij al de rest met toegeknepen of rollende ogen half in beeld verscheen. 

Ik had niets te verliezen. Het fotoalbum dat ik net gemaakt had van de laatste gezinsvakantie drukte me met de neus op de feiten: ik stond welgeteld nul keer op foto. Ik had geen selfies gemaakt, het was mijn eigen schuld. Het bleek een gekend fenomeen te zijn bij veel van mijn mama-vriendinnen: mama verscheen maar zelden in beeld. Als ze al verscheen, dan had ze dat expliciet moeten vragen en vaak serieus moeten voor onderhandelen met ijsjes en extra schermtijd als ruilmiddel. 

Hoe langer ik erover nadacht, hoe minder ik wist hoe me te gedragen. Ik voelde de druk toenemen. "Doe dit lukken", smeekte ik in mijn gedachten. De peuter zette zijn voetjes op de grond en koos het hazenpad. De pubers renden er meteen achteraan. Ann-elise klikte en klikte. Ze stelde ons allerlei vragen die ons deden glimlachen. Ze knikte, dit kwam goed. De peuter keerde terug, de oudste zoon kwam op adem en mijn dochter kwam naast mij wandelen. Mijn schouders zakten. Misschien zou het lukken. "Kun je misschien op zijn minst een foto nemen van ons vijf langs de achterkant?", vroeg ik. Ze knikte opnieuw geruststellend. "Welke beelden wil je nog?" Nu trok ik mijn stoute schoenen aan. Eén van mij met de kinderen. De kinderen samen. Wij alle vijf. Ik met mijn partner. Mijn partner en ons zoontje. Ik bleef maar ratelen. Ann-elise knikte en klikte verder. 

Ann-elise creëert fotomagie

Enkele weken later opende ik mijn mailbox. Daar waren we. Alle vijf in beeld. Glimlachend, ontspannen. Langs de voorkant. Langs de achterkant. Langs de zijkant. De drie kinderen samen. De twee pubers samen. De jongste met zijn papa. Mij en mijn partner. Dit was geen gewone fotografe. Dit was het werk van een echte verhalenverteller met beelden die voor het eerst mijn verhaal vastgelegd had. Ik liet de mooiste foto meteen afdrukken als kerstkaart en bezorgde iedereen die het wel of niet interesseerde een afdruk van mijn verhaal. Ik vond het vroeger maar niks al dat gezinsgeluk op een foto. Tot ik Ann-elise leerde kennen. 

Ann-elise en de veelzijdigheid 

Ondertussen leerde ik haar beter kennen en ze is zoveel meer dan de fotografe die mij tot fotokerstkaartjesliefhebber omtoverde (Vraag aan de Dikke van Dale: waarom is dit geen echt woord?). 

Ann-elise valt inderdaad niet met één label te omschrijven, het is dan ook niet verwonderlijk dat ze de titel van haar leven "De veelzijdigheid" zou geven. In de eerste plaats is Ann-elise gewoon zichzelf. Daarnaast is haar meest zorgzame rol die van mama van twee zonen. Ze is ook partner, illustrator, fotografe en bezielster van Huis-vol-verhalen. Ze ziet dit niet als afzonderlijke rollen, integendeel, ze vallen samen met haar.

De rode draad in deze verschillende rollen is de zorg die ze dagelijks draagt voor het verhaal van anderen. Zowel als fotografe waar ze van de reportages een warme gebeurtenis maakt als in het Huis-vol-Verhalen waar ze ondernemers en andere verhalenvertellers bijeenbrengt. Ze houdt niet van hardheid, noch in woorden, noch in beelden. Haar handelsmerk? Zachtheid en dromerigheid. 

Ann-elise en de dualiteit

Toch bestaat Ann-elise uit heel wat dualiteiten, dat merken we zelfs in haar naam met het koppelteken. Ze is zacht in haar illustraties en beeldreportages en daarnaast kan ze zich als een pitbull in iets vastbijten. Zo waardeert Ann-elise niet alleen de rustige momenten van inspiratie, maar ook de intense perioden van hard werken en doorzetten. Haar illustraties zijn een afwisseling van zachte, nostalgische tekeningen en lijntekeningen met krachtige en expressieve elementen. Ze houdt van het beeldende, het talige en het sociaal-agogische, waardoor ze een veelzijdige benadering biedt. Daarnaast houdt ze van de stedelijke energie als de rust van de natuur, en deze contrasten inspireren haar werk op verschillende manieren. 

Ook heeft ze duidelijke meningen die ze durft uitspreken. Ann-elise gelooft er rotsvast in dat zachte scholing met veel zorg aan taal, kunst en ambacht kinderen net steviger in het leven zet. Haar twee zonen genoten Steineronderwijs, geen alledaagse keuze maar wel één die helemaal bij haar gezin past. In haar dromen durft ze nog een stapje verdergaan. Als ze het zelf voor het zeggen zou hebben, dan zou ze een middelbare school oprichten waar ze gastdocenten uitnodigt uit het werkveld die met heel veel passie en met begeestering kinderen onderrichten. Gepassioneerd onderwijs vindt ze net zo belangrijk als goede voeding. En hierbij trekt ze de parallel naar haar Huis-vol-Verhalen. Een eigen ontmoetingsplaats waar ze mensen steviger in het leven helpt staan door schoonheid te laten ervaren. Terwijl ze het zegt, mag ik het aan de lijve ervaren aan de rijkgevulde feesttafel. 

Ann-elise houdt van taal

Hoe krijgt Ann-elise het voor elkaar om in alle rollen van haar leven zorg te dragen voor anderen? Het blijkt dat ze in de eerste plaats goed zorg draagt voor zichzelf. Ze kiest voor gezonde voeding en houdt van oprechte verbinding met anderen en met zichzelf. Zodra ze kon schrijven, pende ze gedachtenboekjes vol. Ook nu blijft ze schrijven. Soms zelfs in briefvorm naar zichzelf. Enkele brieven van haar jongere zelf publiceerde ze in de bundel "De ontknoping" voor de Housewarming van haar Huis-vol-Verhalen. Ikzelf ben trotse bezitter van één van die bundels en kan jou alleen maar aanraden om er ook eentje te bemachtigen. 

Het lezen van haar tijdreizende brieven zorgde bij mij voor een lawine aan vragen. Wat als je vandaag een brief zou schrijven aan je toekomstige zelf over tien, twintig, dertig jaar? Wat zou je jezelf dan toewensen? Zou je nog in die saaie job vertoeven? Zou je nog piekeren om de overvolle wasmanden? En stel dat je vandaag een brief te lezen zou krijgen van je jongere zelf. Zou je die jonge persoon vandaag trots kunnen maken? Heb je gerealiseerd waar je vroeger van droomde? Ben je jezelf gebleven of heb je jezelf helemaal weggecijferd? De vragen blijven maar stromen. 

Voor Ann-elise is het duidelijk: haar jongere zelf zorgt met heel veel begrip en zachtheid voor haar huidige zelf. De brieven die ze vroeger neerpende, helpen haar om het pad van zachtheid en zelfzorg te blijven bewandelen. Samen met de warme zorg van haar partner en haar zonen die haar regelmatig een spiegel voorhouden, kan ze met een ongeziene toewijding zorg dragen voor het verhaal van anderen.

Zorg dragen hoeft niet per se groots te zijn, verduidelijkt Ann-elise. Ze somt enkele voorbeelden op van kleine daden van solidariteit. Zo zag ze al meermaals personen vallen met een step. Ann-elise neemt dan de tijd om de persoon recht te helpen terwijl de meeste mensen haastig voorbij lopen. Ook staat ze erop om goedendag tegen anderen te zeggen. Ik zeg dat het wel een mooi idee is, en dat ik ervan geniet in Frankrijk, maar dat dit een utopie lijkt in ons klein, nors Belgenlandje. Ze schudt met haar hoofd en vertelt dat er op de school van haar zoon een eigen vriendelijke community heerst waar het vanzelfsprekend is om elkaar goedendag te wensen. Hoe eenvoudig en mooi kan het zijn? 

Ann-elise droomt en doet

Ann-elise vertrouwt mij toe dat ze veel kracht put uit een uitspraak van een vroegere leerkracht woord, Katrien Delbaere. Die vertelde haar dat tussen denken dat iets niet kan en dat het werkelijk zo zou zijn, een heel groot verschil ligt. Het was de inspiratie voor de geboorte van haar Huis-vol-Verhalen:

Wat niet gedroomd kan worden, kan niet worden gedaan.

Ann-elise heeft dan ook de gave ontwikkeld om overal schoonheid in te zien. Een gave die haar zeker helpt in haar werk als fotografe. Wat voor anderen bijvoorbeeld rommel is bij hun thuis, is voor Ann-elise een teken van gezelligheid en authenticiteit. Vaak brengt ze de zogezegde rommel toch in beeld waardoor de reportage een diepere laag onthult. De ontroering is vaak groot als mensen hun leefwereld door een andere blik zien.

Uit dit voorbeeld merk je dat Ann-elise dieper kijkt dan de oppervlakte. Ook op gevoelsvlak blijkt dat zo te zijn. Ze haalt het voorbeeld aan van Dimitri Leue, theatermaker en schrijver die met zijn theater en boeken taboes durft doorbreken, zelfs de dood. Ze houdt van de manier waarop hij in het theaterstuk "Het kleine sterven" taal geeft aan de alledaagse dingen, de liefde, de vele woordspelingen die hij maakt en het gemak waarmee hij de dood binnen handbereik legt. 

Theater, taal, een goed gesprek. Het is pure voeding voor Ann-elise. Ze is fan van Winteruur, het praatprogramma met Wim Helsen waarin hij samen met andere gasten de schoonheid van het geschreven woord ontrafelt. In één van die afleveringen vertelde Dimitri Leue dat hij zowel zware als luchtige gevoelens nodig heeft. In beide gemoedstoestanden maakt hij totaal andere teksten en poëzie. Hij weet dat ze in elkaar overgaan waardoor hij ze ook durft te doorvoelen. Het één kan niet zonder het ander.

Ann-elise durft voelen

Dat durven voelen typeert Ann-elise. Zo leeft ze graag op het ritme van de natuur. Momenteel is ze thuis bezig met verbouwingen waardoor ze tijdelijk met haar gezin in een caravan in de tuin overnacht. Het geeft haar de unieke gelegenheid om buiten naar de sterren te kijken voor het slapen gaan. Dankzij de verbouwingen krijgt ze hierdoor letterlijk meer ademruimte. 

Dit bewust doorvoelen past ze ook toe in haar gezinsleven. Ze viert eind oktober geen Halloween, wel  Samhain: dat is lichten doven en kaarslicht aan. (Jawel, een beetje zoals de setting van deze feesttafel waar ik tijdens het interview mag vertoeven.) Met het gezin halen ze herinneringen op van overleden familieleden. De avond wordt afgesloten met een film in thema, zoals bijvoorbeeld Hachiko dat een ontroerend verhaal vertelt van vriendschap en loyaliteit. 

Voelen is ook spelen, vertrouwt ze mij toe. Reportages maken, is een mooi voorbeeld. Het klopt, ik herinner me hoe ze zich op die bewuste reportagedag in oktober in allerlei bochten wrong om de perfecte shot te klikken. Ze ging languit op het gras liggen, op haar buik, op haar rug, kroop de struiken in, achtervolgde enthousiast mijn losgeslagen peuter en ik zag dat ze genoot van het hele gebeuren. Inderdaad, ze vindt het vanzelfsprekend om elke speelkans aan te grijpen. Aan de supermarkt in de buurt is bijvoorbeeld een hinkelspel op de grond getekend. Waarom zou je als volwassene niet mogen hinkelen? Ze houdt hierna een vurig pleidooi voor spelen, voelen, schrijven, wandelen, goede gesprekken, uitwisselen van ideeën, zotte avonturen, spontane feestjes en grote kampvuren waarrond verhalen gedeeld worden. Graag zelfs met begeleiding van een streepje muziek, want ook dat speelt een belangrijke rol in haar gezin. Haar beide zonen mochten al optreden in Dranouter en zelf speelt ze ook gitaar en schrijft ze haar eigen teksten. Vriendinnen die mama worden, trakteert ze soms op een eigen liedje. Mij lijkt dat een ontroerend mooi cadeau. 

De cirkel is rond. 
Ann-elise kiest nooit voor de makkelijkste weg, wel de mooiste. Dat wil ze graag aan iedere lezer meegeven: 

Je eigen weg volgen is fijn, laat je niet verbitteren.
Blijf niet in een job waar je niet gelukkig bent.
Dat is geen cadeau voor jezelf en niet voor je collega's.
Zie dat er kansen zijn en durf ze grijpen.

Ann-elise ontmoeten?

Dankjewel Ann-elise voor dit fijne interview.

Jouw Zorgzame Stem maakt het verschil!